Postby Saim » 2018-10-07, 10:30
Ali šta su to učinili Mađari, prema onome kako su stvari videli Marks i Engels, čime su zaslužili status „revolucionarnog naroda“? O tome su obojica mnogo pisali, ali evo jednog kratkog sažetka: „Samostalna mađarska revolucija učinila je brz napredak. Ukinula je sve političke privilegije, uvela univerzalno pravo glasa, eliminisala sve feudalne dažbine, radne obaveze i desetke…“ Ali onda su se, dakle, umešali carska Rusija, Jelačićevi Hrvati i prilično dezorijentisani Srbi (pomognuti iz Kneževine Srbije) i kao udarna pesnica dvorske kamarile iz Insbruka svemu tome učinili kraj. Nasuprot revolucionarnim Mađarima, oni su bili kontrarevolucionarni.
Ale co takiego zrobili Węgrzy, według punktu widzenia Marksa i Engelsa, czym sobie zasłużyli na status „rewolucyjnego narodu“? O tym obaj dużo pisali, ale oto krótkiego streszczenia: „Niepodległa węgierska rewolucja zrobiła szybkie postępy. Znieśli wszystkie polityczne przywileje, wprowadzili powszechne prawo wyborcze, wyeliminowali wszystkie podatki, obowiązki oraz dziesięciny feudalne...“ Ale wtedy się wtrącili Rosja imperialna, Chorwaci Jelačića oraz dosyć dezorientowani Serbowie (z pomocą Księstwa Serbii) i jako pięść dworskiej kamaryli w Innsbruck położyli temu kres. W przeciwieństwie do rewolucyjnych Węgrów, oni byli kontrrewolucyjni.
Donekle je dubiozna Engelsova pretpostavka da će „kontrarevolucionarni narodi“ takvi i ostati i otuda, dakle, pasti kao žrtve „svetske revolucionarne oluje“, ali je i ta tvrdnja nalazila objašnjenje isključivo u spoljašnjim materijalnim uslovima, a ne u nekim „rasnim“ datostima.3 Marksa i Engelsa nije ni u slučaju Mađara zanimala njihova nacionalna emancipacija sama po sebi: njih dvojica su imali već tada jasno izgrađenu predstavu o nacionalnim revolucijama u feudalnim i polufeudalnim carstvima kao nužnim oblicima ispoljavanja Istorije kao progresivnog puta ka izgradnji, najpre kapitalističkog, a potom socijalističkog društva. Oni su politički podržavali nacionalne revolucije samo ako su one oslobađale energiju za transformaciju odnosa proizvodnje: od feudalnih ili polufeudalnih ka kapitalističkim. Njih nisu interesovali nacionalni pokreti sami po sebi, već samo uslovno, kao facilitator tog progresa u odnosima proizvodnje. Zaostalost proizvodnih snaga u južnoslovenskim krajevima Monarhije činila je da oslobodilački pokreti južnoslovenskih naroda budu viđeni kao isključivo nacionalni, bez potencijala za značajniji razvoj proizvodnih snaga. To je sva osnova Marksovog i Engelsovog tobožnjeg „rasizma“ u odnosu na Slovene.
Przypuszczenie Engelsa, że kontrrewolucyjne narody takie zostaną i dlatego padną ofiarami „światowej rewolucyjnej burzy“ jest w pewnym stopniu niezrozumiałe, ale twierdzenie to znalazło wyjaśnienie wyłącznie w zewnętrznych warunkach materialnych, a nie w jakichś podstawowych faktach „rasowych“.3 Marksa i Engelas ani w przypadku Węgrów nie interesowała węgierska emancypacja narodowa sama w sobie: tych dwóch mieli już wtedy jasno zbudowany pogląd o narodowych rewolucjach w feudalnych i półfeudalnych imperiach jako niezbędnych kształtach przejawu historii jako postępowej drogi do budowy najpierw kapitalistycznego, a potem socjalistycznego społeczeństwa. Oni politycznie popierali rewolucje narodowe tylko wówczas, gdy uwalniały energię do przemiany stosunków produkcji: od feudalnych albo półfeudalnych ku kapitalistycznym. Nie interesowały ich ruchy narodowe same w sobie, ale tylko warunkowo, jako facylitator owego procesu w stosunkach produkcji. Z powodu zacofania sił wytwórczych w krainach jugosłowiańskich Monarchii ruch wyzwoleńczy jugosłowiańskich narodów widziano jako wyłącznie narodowy, bez potencjału bardziej znacznego rozwoju sił wytwórczych. To jest cała podstawa rzekomego „rasizmu“ Marksa i Engelsa w stosunku do Słowian.
Najspornije kvalifikacije sadržane su u Engelsovom tekstu o mađarskoj borbi. Reč je o izrazu Völkerabfälle, koji je kod Engelsa sinoniman sa izrazom Völkerruinen (Engels koristi oba ova pojma da bi označio Južne Slovene u Monarhiji). U doslovnom prevodu Völkerabfall znači – „otpadak od naroda“,4 a Völkerruinen – „ostaci naroda“. Niko se neće iznenaditi što pomalo zapostavljeni istoričar sa početka teksta, profesor Votson, proizvoljno prevodi i kaže: „rasno smeće“! Tek da novim tendencioznim prevodom olakša recepciju svojih konfabulacija o Marksovom i Engelsovom rasizmu.
Najbardziej sporne kwalifikacje zawarte są w tekście Engelsa o walce węgierskiej. Mowa jest o wyrazie Völkerabfälle, który jest u Engelsa synonimem wyrazu Völkerruinen (Engels używa obu tych pojęć, żeby oznaczać Słowian południowych w Monarchii). W dosłownym tłumaczeniu Völkerabfall oznacza - „odpadek narodów“,4 a Völkerruinen - „pozostałości narodów“. Nikogo nie zaskoczy, że ciut zaniedbany historyk z początku tekstu, profesor Watson, samowolnie tłumaczy, mówiąc: „śmiecie rasowe“! Tylko po to, żeby nowym tendencyjnym tłumaczeniem ułatwiać konfabulacje o rasizmie Marksa i Engelsa.
Kao i u prethodnim primerima, potrebno je samo čitati izvore. Prema Engelsu, austrijski Južni Sloveni, na koje se odnosio pojam Völkerabfälle (Engels uopšte ne apostrofira Srbe, kako se pogrešno tvrdi!), nisu u svojim krajevima imali naročito razvijene kapitalističke odnose, u političkom životu dominirali su konzervativno plemstvo (često stranog porekla) i crkva, a u nacionalnim stremljenjima oslanjali su se na reakcionarnu Rusiju. Dakle, ono od čega su se „otpadili“ ovi slovenski narodi bio je moderan koncept naroda i ne radi se ni o kakvom „rasnom smeću“. Opšti društveni uslovi opredeljivali su njihovo svrstavanje uz reakcionarne snage – u konkretnom slučaju uz dvor i uz Rusiju – čime su i ti (južnoslovenski) narodi dokazivali svoju kontrarevolucionarnost. Njihov budući nestanak u „oluji svetske revolucije“ bio je, po Engelsu, samo nužna posledica takvog sticaja istorijskih okolnosti i niti je imao ikakve veze sa bilo kakvim prirodnim predodređenostima niti je podrazumevao fizičko uništavanje pripadnika tih naroda, već bi se realizovao kao proces njihovog stapanja sa narodima koji su revolucionarni i time u službi progresa. U istom smislu, Engels je, na primer, smatrao da je pokazatelj reakcionarne „tvrdoglavosti“ zadržavanje „apsurdne nacionalne posebnosti“ saksonskog (dakle germanskog!) seljaštva koje je bilo naseljeno u Transilvaniji, dok je hvalio druge Nemce u Mađarskoj zato što su „postali pravi Mađari“. Vidljivo je, dakle, da je korelaciju težnje za zadržavanjem etničkog identiteta, nerazvijenih formi odnosa proizvodnje i kontrarevolucionarnosti Engels uopštavao kao svojevrsnu zakonomernost.
Tak jak w poprzednich przykładach, po prostu trzeba czytać źródła. Według Engelsa, austriaccy Słowianie południowi, do których się odniosło pojęcie Völkerabfälle (Engels wcale nie wstawia Serbów w cudzysłowach, jak mylnie twierdzono!), w swoich krainach nie mieli szczególnie rozwiniętych stosunków kapitalistycznych, w życiu politycznym dominowały konserwatywna szlachta (często zagranicznego pochodzenia) i kościół, a w dążeniach narodowych polegali na reakcyjnej Rosji. Więc z czego „odpadły“ te słowiańskie narody, to współczesne pojęcie narodu i nie chodzi o żadne „śmiecie rasowe“. Ogólne społeczne warunki ustalały ich sojusz z reakcyjnymi siłami - w konkretnym przypadku z dworem oraz z Rosją - którym te (jugosłowiańskie) narody udowodniały swoją kontrrewolucyjność. Ich przyszłe zniknięcie w „burzy światowej rewolucji“ było, według Engelsa, tylko nieuchronnym wynikiem takiego zbiegu okoliczności historycznych i nie miało to żadnego związku z jakimikolwiek naturalnymi predestynacjami, ani nie oznaczało fizycznego zniszczenia członków owych narodów, ale zostałoby to zrealizowane jako proces fuzji z narodami, które są rewolucyjne, a zatem w służbie postępu. W tym samym sensie, Engels, na przykład, uważał, że utrzymanie „absurdalnej narodowej specyficzności“ saksońskiego (a więc germańskiego!) chłopstwa zamieszkującego Transylwanię jest wskaźnikiem reakcyjnego „uporu“, podczas gdy chwalił innych Niemców na Węgrzech, którzy „stali się prawdziwymi Węgrami“. Więc widoczne jest, że Engels uogólniał korelację pomiędzy dążeniem do utrzymywania tożsamości etnicznej, nierozwiniętymi formami stosunków produkcji oraz kontrrewolucyjnością jako rodzaj uniwersalnej reguły.
Pošto su bili uvereni u trijumf revolucionarnih pokreta, Marks i Engels su smatrali da svrstavanje u tabor kontrarevolucije vodi, u konačnom ishodu, neminovnoj propasti. Ukoliko su kontrarevolucionarni čitavi narodi – onda se to odnosilo i na njih i to ne po nečijoj volji ili planu, već nužnošću istorijskog progresa, kojem se kontrarevolucionarne snage uzalud suprotstavljaju. Dosta nesrećna generalizacija, ali opet daleko od svakog rasizma. Tu se, dakle, uopšte nije radilo o planiranju ili pozivanju na fizičko uništenje, kako se tvrdi insinuacijama o genocidnoj suštini marksizma, već se konstatovalo da će takvi kontrarevolucionarni činioci iskusiti gubitak istorijske relevantnosti, gubitak statusa subjekta istorije i, u tom smislu, i njihov nestanak je shvatan kao deo istorijskog progresa. Dakle, Marksa i Engelsa je prevashodno interesovao tok i mehanizam Istorije – koji su oni videli kao razvoj kapitalističkih odnosa, uspeh buržoaskih revolucija, omasovljenje proletarijata i, u konačnici, njegovo preuzimanje vlasti u potonjim proleterskim revolucijama.
Ponieważ byli przekonani o triumfie ruchów rewolucyjnych, Marks i Engels uważali, że sojusz z obozem kontrrewolucyjnym doprowadza, w ostatecznym wyniku, do nieuchronnego upadku. Jeżeli kontrrewolucyjne są całe narody - to odniosło by się to również do nich, a nie według czyjejś woli czy planu, ale niezbędności historycznego postępu, któremu kontrrewolucyjne siły daremnie się przeciwstawiają. Dosyć niefortunna generalizacja, natomiast i tak daleko od wszelkiego rasizmu. Zatem nie chodzi tu o planowanie czy nawoływanie na fizyczne zniszczenie, jak twierdzono insynuacjami o ludobójczej esencji marksizmu, ale konstatowano, że takie kontrrewolucyjne czynniki przeżyją utratę historycznej stosowności, utratę statusu subiektu historii i, w tym sensie, ich zniknięcie jest również ujmowane jako cześć historycznego postępu. Więc Marksa i Engelsa przede wszystkim interesował przebieg i mechanizm historii - którą oni widzieli jako rozwój stosunków kapitalistycznych, powodzenie rewolucyj burżuazyjnych, zmasowanie się proletariatu i, ostatecznie, przejęcie przez niego władzy w dalszych proletariackich rewolucjach.
Kada je u Rusiji oboren feudalizam, posle reformi 1861, njena buržoazija je bila u povoju, a samim tim i proletarijat, ali su opstajali oblici zajedničke zemljišne svojine, za koje se među ruskim socijalistima verovalo da mogu poslužiti kao prečica ka komunizmu. Zato u predgovoru ruskom izdanju Manifesta, 1882. godine, Marks piše: „U Rusiji, naspram brzog cvetanja kapitalističke špekulacije i tek započetog razvitka buržoaske zemljišne svojine, nalazimo više od polovine zemlje u rukama zajedničkog seljačkog poseda. Sada se pita: Može li ruska obščina, taj makar i jako potkopani oblik prastarog zajedničkog zemljišnog poseda, preći neposredno u viši oblik komunističke zajedničke svojine? Ili, mora li ona naprotiv pre toga proći isti proces raspadanja koji sačinjava istorijski razvitak Zapada? Jedini odgovor koji je danas moguće dati na to jeste ovaj: postane li ruska revolucija signal za proletersku revoluciju na Zapadu, tako da jedna drugu dopunjuju, onda može sadašnja ruska zajednička zemljišna svojina poslužiti kao polazna tačka komunističkog razvitka“. Iz ovog pitijskog odgovora vidi se da je Marks bio na stanovištu, najpre da revolucija očito može izbiti i u Rusiji (toliko o rasističkim predrasudama), ali zbog specifičnih strukturnih karakteristika odnosa proizvodnje, mogao je da zamisli uspeh ove revolucije samo u međusobnoj korelaciji sa uspehom revolucije na Zapadu. Razlog te uslovljenosti nisu bile razmere ruske lobanje, neke tobožnje organske karakteristike ili navodne umne predispozicije, već faktičko stanje u domenu odnosa proizvodnje.
Kiedy w Rosji obalono feudalizm, po reformie 1861, jej burżuazja była w powijakach, a tym samym także proletariat, ale przeżywały formy wspólnej własności ziem, które zdaniem rosyjskich socjalistów mogły posłużyć jako skrót do socjalizmu. Dlatego w przedmowie do rosyjskiego wydania Manifestu, 1882 roku, Marks pisze: „W Rosji, pomimo szybkiego kwitnięcia kapitalistycznych spekulacyj i dopiero rozpoczętego rozwoju burżuazyjnych własności ziemskich, znajdujemy więcej niż połowę ziem w rękach wspólnego chłopskiego posiadania. Zadajemy sobie teraz pytanie: czy może rosyjska obszczina, ta chociaż bardzo podkopana forma wspólnej własności ziemskiej, przejść bezpośrednio w wyższą formę komunistycznej własności wspólnej? Czy jednak musi najpierw przejść przez ten sam proces rozpadania się, które konstytuuje rozwój historyczny Zachodu? Jedyna odpowiedź, którą obecnie można dać, jest taka: jeżeli rewolucja rosyjska stanie się sygnałem dla proletariackiej rewolucji na Zachodzie, żeby się wzajemnie uzupełniały, to mogłaby teraźniejsza rosyjska wspólna własność ziemska służyć jako punkt wyjścia komunistycznego rozwoju“. Po tej pityjskiej odpowiedzi widać, że Marks był zdaniem, że rewolucja może wybuchnąć także w Rosji (tyle o rasistowskich przesądach), ale z powodu specyficznych strukturalnych cech stosunków produkcji, mógł wyobrażać powodzenie tej rewolucji tylko w wzajemnej korelacji z powodzeniem rewolucji na Zachodzie. Powodem tego uwarunkowania nie były rozmiary rosyjskich czaszek, jakieś rzekome organiczne charakterystyki czy predyspozycje umysłowe, ale faktyczny stan w domenie stosunków produkcji.
Nije najmanje važno: začetnik ove konfabulacije o Marksovom i Engelsovom rasizmu, profesor Votson, dolazi nam iz Engleske, zemlje čija se ni intelektualna ni politička elita, još manje društvo (razume se uz čestite izuzetke, ali – izuzetke), nikada nisu do kraja suočili sa razmerama rasističkih predrasuda u „sopstvenom dvorištu“, što je i danas tabu u ovoj zemlji. Votson je, kao dugogodišnji član Liberalne stranke, mogao da se, exempli causa, pozabavi stvarnim rasističkim stavovima njenih lidera i uglednih članova kroz istoriju, umesto da vija aveti nepostojećeg Marksovog i Engelsovog rasizma.
Nie mniej ważne jest to, że twórca tej konfabulacji o rasizmie Marksa i Engelsa, profesor Watson, pochodzi z Anglii, kraju, którego ani intelektualiści, ani elita polityczna, a jeszcze mniej społeczeństwo (oczywiście z chwalebnymi wyjątkami, ale to są jednak wyjątki), nigdy w pełni nie stawili czoła rozmiarom rasistowskich przesądów na „własnym podwórku“, nadal będąc tabu w tym kraju. Watson, jako wieloletni członek Partii Liberalnej, mógłby, exempli causa, zajmować się prawdziwymi rasistowskimi poglądami liderów i znakomitych członków tej partii w ciągu dziejów, zamiast pościgu za duchami nieistniejącego rasizmu Marksa i Engelsa.
Sve velike događaje svoje epohe Marks i Engels su posmatrali sa teorijske distance, ali i sa ostrašćenošću posmatrača koji u događajima vidi otelovljenje sopstvenih misli o Istoriji. Smisao napisanih članaka i knjiga otkriva tu teorijsku ravan, a stil i jezik – strasnu, katkad navijačku involviranost. Bilo je tu, možebiti, i potrebe da se tonom bulevarske štampe pridobije pažnja za ideju. Naročito u ranim radovima, Marks i Engels su u izvesnoj meri zanemarivali značaj nacionalnog pitanja (Srbe i Hrvate je u tabor kontrarevolucije odvela nespremnost Mađara na ustupke kakve su od Beča tražili za sebe), ali to je dakako druga tema. Svojim materijalističkim pogledom na istoriju koji je u središte pozicionirao, u najširem smislu, odnose proizvodnje, Marks i Engels nisu mogli biti dalje od rasizma. U svakom slučaju, bili su u svakom pogledu toliko impresivna pojava u intelektualnoj istoriji i u istoriji uopšte, da je i jalovo i mizerno kritikovati njihovo stvaralaštvo na nivou intelektualnog suterena, metodom – „drž’te lopova“. Tim mizernim metodom nije se, naravno, poslužio nijedan od kritičara koji je pisanje Marksa i Engelsa zaista razumeo, pa je, kao ne malo puta, uloga da ispadne najgluplji, u tesnoj konkurenciji unutar falange antimarksista, pripala – istoričaru.
Wszystkie wielkie wydarzenia swojej epoki Marks I Engels rozpatrywali z teoretycznym dystansem, ale również z namiętnością obserwatora, który w wydarzeniach widzi wcielenie własnych myśli o historii. Sens napisanych artykułów i książek odkryje to teoretycznie równe, a styl i język - namiętne, czasem kibicujące zaangażowanie. Była tu, być może, także potrzeba zdobycia uwagi na ideę tonem prasy brukowej. Szczególnie we wczesnych pracach, Marks i Engels w wysokim stopniu ignorowali znaczenie kwestii narodowej (Serbów i Chorwatów do obozu kontrrewolucji doprowadziła niegotowość Węgrów do takich ustępstw, jakich żądali dla siebie), ale to jest oczywiście inny temat. Ze swoją materialistyczną wizją historii, która położyła nacisk, w najszerszym tego słowa znaczeniu, na stosunki produkcji, Marks i Engels nie mogli być dalej od rasizmu. W każdym razie, byli pod każdym względem tak imponującym zjawiskiem w intelektualnej historii i w historii w ogóle, że płytkie i kiepskie jest krytykowanie ich dzieł na poziome intelektualnych suteren, metodą - „zatrzymać złodzieja“. Tą kiepską metodą nie posłużył się ani jeden z krytyków, którzy na prawdę zrozumieli Marksa i Engelsa, więc, jak już nieraz, rola robienia najgłupszego wrażenia, w ciasnej konkurencji wewnątrz falangi antymarksistów, spadła - na historyka.
Last edited by
Saim on 2018-10-09, 8:54, edited 2 times in total.
Serbia (Србија) 
"Osoba narodowości kastylijskiej" to Kastylijczyk (porównaj z "Katalończyk"). Teraz reszta. 
Np.:
To jest sytuacja odwrotna. 
Poland (Polska) 
Turkey (Türkiye) 
I had to look up in the dictionary 3 words in this phrase: bornirani, kužni, memljivi. (I knew what kuga is, but I couldn't guess that kužni is the adjective from it).