[Azeri] Tərcümə atelyesi

[Limagne]

Sənəd parlamentdə müzakirə olunanda bir neçə deputat bu şirkətə niyə bu qədər imtiyaz verildiyini soruşub, amma tək-tük etirazlar çoxluğun sükutunda batıb.

→ sənəd parlamentdə müzakirə olunanda : when the document was discussed in the Parliament

Müzakirə olunanda is the gerund (-an/en + da/də) of the verb müzakirə olunmaq (which is itself the passive form of müzakirə etmək).

→ bir neçə deputat bu şirkətə niyə bu qədər imtiyaz verildiyini soruşub : a few MPs asked why so many advantages had been granted to this company

Bir neçə deputat : a few MPs (contrary to English, bir neçə is always followed by the singular).

Soruşub : asked (the verb agrees with deputat which is singular).

Bu şirkətə niyə bu qədər imtiyaz verildiyini : the -dik participle (with the 3rd person suffix and the accusative marker) of the verb imtiyaz verilmək is used since we have reported speech here. Note that imtiyaz verilmək is the passive of imtiyaz vermək. Bu şirkətə is in the dative.

→ amma tək-tük etirazlar çoxluğun sükutunda batıb : but most of the time the protests were lost in the silence of the majority

Amma tək-tük : but most of the time.

Etirazlar : the protests.

Çoxluğun sükutunda : çoxluq + genitive marker + sükut + 3rd person possessive marker + buffer consonant + locative marker.

Batıb : 3rd person singular of the present perfect (batmaq).

[Limagne]

Paytaxtımızın ən populyar, dəbli və sevimli klublarından biri Hezz club sizi 2 illiyini qeyd etməyə dəvət edir!

→ Hezz club
→ paytaxtımızın ən populyar, dəbli və sevimli klublarından biri : one of the most popular, trendy and glamourous clubs of our capital
→ sizi dəvət edir : invites you
→ qeyd etməyə : to celebrate
→ 2 illiyini : its second anniversary

Bu, sürpriz, əla musiqi və xoş görüşlərlə dolu unudulmaz gecə olacaq!

→ bu... olacaq : this will be
→ unudulmaz gecə : an unforgetable night
→ sürpriz, əla musiqi və xoş görüşlərlə dolu : full of surprises, excellent music and pleasant meetings

Bu gecə sizin üçün xüsusi dəvət edilmiş qonaq Dirty Vegas (UK) çıxış edəcək!

→ Bu gecə... Dirty Vegas : this night, Dirty Vegas
→ xüsusi dəvət edilmiş qonaq : (our) specially invited guest
→ sizin üçün çıxış edəcək : will perform for you

[Limagne]

Müasir zamanın imkanları qadınlar üçün süni üsullarla gözəlləşmək imkanı yaradır.

→ müasir zamanın imkanları : the possibilities of the modern times
→ qadınlar üçün gözəlləşmək imkanı yaradır : allows women to become prettier
→ süni üsullarla : artificially


Lakin bu süni üsullar heç də həmişə fəsadsız ötüşmür.

→ lakin : howerver
→ bu süni üsullar : those artificial techniques
→ heç də həmişə fəsadsız ötüşmür : don't always turn out to be harmless

İlk baxışdan zərərsiz görünən saç qaynağı da sağlamlıq üçün ziyandır.

→ ilk baxışdan zərərsiz görünən : what first seems to be harmless
→ saç qaynağı da sağlamlıq üçün ziyandır : is harmful for the root of the hair and even the health

[Limagne]

Avropanın tanınmış analitik mərkəzinin iddia etdiyinə görə, Azərbaycan hökuməti kürü və digər bahalı hədiyyələrdən Avropa Şurasının dəstəyini satın almaq üçün və demokratiya və insan haqları sahəsində acınacaqlı vəziyyəti tənqid edənləri susdurmaq üçün istifadə edir.

→ Avropanın tanınmış analitik mərkəzinin iddia etdiyinə görə : according to the claims of the well-known European center for Analyisis

→ Azərbaycan hökuməti : the government of Azerbaijan

→ istifadə edir : uses

→ kürü və digər bahalı hədiyyələrdən : caviar and other expensive gifts (the verbe istifadə etmək requires the use of the ablative)

→ Avropa Şurasının dəstəyini satın almaq üçün : in order to buy the support of the European Council
* Avropa Şurasının dəstəyini is a genitive construction in the accusative
* satın almaq + üçün : in order to buy

→ və demokratiya və insan haqları sahəsində acınacaqlı vəziyyəti tənqid edənləri susdurmaq üçün : and to reduce to silence those who criticize the apalling situation in the field of democraty and Human rights
* tənqid edənləri susdurmaq : accusative + verb (those criticizing...)
* acınacaqlı vəziyyəti : accusative of tənqid edənləri

[Limagne]

Bakıda “Açıq hava” teatr şousu təşkil olunub. Bunu “Küçə teatr”ının ilk nümunəsi kimi də qəbul etmək olar. Ilk şou insanlar tərəfindən böyük maraqla izlənilib. Bakı Teatr Sexi tərəfindən təşkil olunan “Küçə teatr”ları bir müddətdən sonra tez-tez təşkil oluna bilər.

-> Bakıda : in Baku
-> “Açıq hava” teatr şousu : an "open hair" theator show (teatr şousu : genitive construction)
-> təşkil olunub : has been formed

-> qəbul etmək olar
-> bunu : it (accusative)
-> “Küçə teatr”ının ilk nümunəsi kimi də : as the first example of street theater [too]
* Küçə teatrı : street theater
* Küçə teatrının ilk nümunəsi : the first example of street theater

-> Ilk şou : the first show
-> izlənilib : has been followed
-> böyük maraqla : with great interest (-la : with)
-> insanlar tərəfindən : by the passers-by (tərəfindən : by)

-> küçə teatrları : the street theaters (genitive construction)
-> təşkil olunan : formed
-> Bakı Teatr Sexi tərəfindən : by the workshop of the Theater of Baku (Bakı Teatr Sexi : genitive construction)
-> təşkil oluna bilər : can be constituted (təşkil olunmaq + bilmək : 'can' construction)
-> tez-tez : quickly
-> bir müddətdən sonra : at any time

http://anspress.com/index.php?a=2&lng=az&nid=163047

[Limagne]

Birincisi, əlifba çox konservativ bir şeydir. Nə qədər az dəyişsə, o qədər yaxşıdır. Çünki o, varisliyi təmin edir. Məsələn, dünyanın ən uzun sivilizasiyalarından olan Çin öz əlifbasını dəyişdirmək yerinə bir az sadələşdirmək, işlək etmək, islahat aparmaq haqqında düşünüb.

Birincisi, əlifba çox konservativ bir şeydir.

-> birincisi : firstly
-> əlifba : alphabet
-> çox konservativ bir şeydir : is a very conservative thing

Nə qədər az dəyişsə, o qədər yaxşıdır.

-> nə qədər az + conditionnal : the less...
-> o qədər : the more...
-> o qədər yaxşıdır : the better

Çünki o, varisliyi təmin edir.

-> çünki : since
-> təmin edir : it ensures
-> varisliyi : the [cultural] heritage (accusative)

Məsələn, dünyanın ən uzun sivilizasiyalarından olan Çin öz əlifbasını dəyişdirmək yerinə bir az sadələşdirmək, işlək etmək, islahat aparmaq haqqında düşünüb.

-> məsələn : for example
-> dünyanın ən uzun sivilizasiyalarından olan Çin : China, one of the oldest civilizations of the world
-> öz əlifbasını dəyişdirmək yerinə : instead of changing its alphabet
-> ...haqqında düşünüb : has thought about...
-> bir az sadələşdirmək, işlək etmək, islahat aparmaq : simplifying [it] a little, making it more effective [and] taking reforms

[Limagne]

It's been a while

Kinoteatrdan çıxan izləyicilərdən filmlərdən məmnun qalıb-qalmadıqlarını soruşuruq. Cavablar isə fərqlidir:

-> Kinoteatrdan çıxan izləyicilər : the viewers getting out of the theater
-> Kinoteatrdan çıxan izləyicilərdən soruşuruq : we ask the viewers getting out of the theater (bir kəsdən soruşmaq : to ask sb)
-> filmlərdən məmnun qalıb-qalmadıqlarını : if they were pleased with the films (bir şəydən məmnun qalmaq : to be pleased with sth)

-> Cavablar isə fərqlidir : the answers were different

- «Sözün düzü, peşman oldum. Səsin keyfiyyəti yaxşı deyildi».

-> sözün düzü : to tell you the truth
-> peşman oldum : i was disappointed
-> səsin keyfiyyəti : the qualitiy of the sound
-> yaxşı deyildi : wasn't good

- «Keyfiyyət yaxşı idi. Keyfiyyətə sözüm yoxdur. Amma biletlərin qiyməti hədsiz bahadır».

-> keyfiyyət yaxşı idi : the quality was good
-> keyfiyyətə sözüm yoxdur : i have nothing to say against the quality (bir şəyə bir kəsin sözü var : to have sth to say abt sth)
-> amma biletlərin qiyməti : but the price of the tickets
-> hədsiz bahadır : is incredibly expensive

- «Zallarda sakitçilik təmin olunsaydı, daha yaxşı olardı, biz də daha yaxşı dincələrdik».


-> sakitçilik təmin olunsaydı : if silence had been ensured
-> Zallarda : in the theaters
-> daha yaxşı olardı : it would have been better
-> biz də daha yaxşı dincələrdik : [and] we could have relaxed more [better] too

Note how irrealis clauses are formed : (əgər) + past conditional [təmin olunsaydı] + aorist [olardı] [dincələrdik]

İzləyicilərdən biri Könül Hacıyeva bizim vasitəmizlə kinoteatr rəhbərliyinə təklif edir:

-> İzləyicilərdən biri Könül Hacıyeva : Konul Haciyeva, one of the viewers
-> bizim vasitəmizlə : with our help
-> kinoteatr rəhbərliyinə təklif edir : proposes to the managers of the theater


«Tələbələr üçün hansısa bir endirim kartı hazırlasaydılar, çox yaxşı olardı».

-> hazırlasaydılar : if they had prepared
-> tələbələr üçün hansısa bir endirim kartı : some reduction card for students
-> çox yaxşı olardı : it would have been better

Söhbətləşdiyimiz kinoteatr həvəskarlarının başqa bir istəkləri də var. Filmlərin Azərbaycan dilində, heç olmasa, subtitrlə verilməsi. Çünki kinoteatrlarda nümayiş olunan xarici filmlərin hamısı rus dilində olur.

-> Söhbətləşdiyimiz kinoteatr həvəskarları : the movie fans we talked to (Söhbətləşdik is the object participle of söhbətləşmək, used here to make a relative clause)
-> Söhbətləşdiyimiz kinoteatr həvəskarlarının başqa bir istəkləri də var : the movie fans we talked to had another request

-> Filmlərin subtitrlə verilməsi : to dub the movies
-> Azərbaycan dilində, heç olmasa : in Azerbayjani, at least
-> Çünki kinoteatrlarda nümayiş olunan xarici filmlərin hamısı : because all the foreign movies shown in the theaters
-> rus dilində olur : are in russian

[Limagne]

Newspaper articles tend to get boring after a while. It's time to try something else

I worked on the following tale a few months ago. I'll share my notes here. It was collected in the Qubadlı rayon before the 50s, so it features a few dialectical influences.

Şəms və Qəmər

Bir padşah var idi. Bu padşahın övladı yox idi. Bir gün padşah bədənnüma güzgünün qabağında durub özünə baxırdı. Gördü ki, paho, saqqalına dən düşüb. Padşah qəm dəryasına qərq oldu. Vəzir, vəkil tökülüb işdən hali olmaq istədilər. Baş vəzir ədəblə baş əyəndən sonra xidmət məqamında əl-əl üstünə dayanıb dedi:

* bir padşah var idi : once upon a time, there was a king
* bu padşahın övladı yox idi : that king had no children
* bir gün padşah bədənnüma güzgünün qabağında durub : one day, the king stood in front of a cheval glass [bədənnüma being a self-evident loan from Persian, بدن نما]
* özünə baxırdı : and he was looking at himself
* gördü ki : he saw that
* paho : alas!
* saqqalına dən düşüb : his beard has turned grey [-a dən düşmək : to turn grey, it's an idiom]
* padşah qəm dəryasına qərq oldu : the king drawned in a sea of sorrow
* Vəzir, vəkil tökülüb : all the vizirs and the officiers came along [tökülmək -> izdiham halında çıxmaq]
* işdən hali olmaq istədilər : they wanted to understand what was going on
* baş vəzir ədəblə baş əyəndən sonra : the grand vizir, after bowing his head decorously
* xidmət məqamında əl-əl üstünə dayanıb : stood at the king's service [əl-əl üstə dayanmaq : to be at someone's service]
* dedi : and he said

Qibleyi-aləm, niyə qəm dəryasına qərq olmusan? Allaha çox şükür dövlət, cah-calal səndə. Sən də fikir edirsən?

* qibleyi-aləm : your majesty [another Perso-arabic loan word, قبله عالم]
* niyə qəm dəryasına qərq olmusan : why are you overwhelmed by sorrow and despair ?
* Allaha çox şükür : thanks god
* dövlət, cah-calal səndə : you have riches and power [cah-calal is one of those typical doublets found in Persian, جاه جلال with cah meaning dignity and calal meaning splendour]
* sən də fikir edirsən : and you're still

Padşah üzünü çevirib vəzirə baxdı və qəm buludunu üzündən kənar edib dedi:

* padşah üzünü çevirib vəzirə baxdı : the king turned his face to look at the vizir
* və qəm buludunu üzündən kənar edib : and pushed the clouds of sadness off himself
* dedi : he said

Vəzir, nə olsun ki, cah-calal, şan-şövkət məndədi. Saqqalıma dən düşüb, bir övladım yoxdu ki, mən öləndən sonra yerimdə əyləşsin, texti-tacimə sahib olsun.

* vəzir, nə olsun ki, cah-calal, şan-şövkət məndədi : Vizir, what's the point [nə olsun ki] for me to have might and power [another Perso-arabic expression, شأن شوکت] here we can notice the first dialectical feature : the present tense -dir copula is reduced to -di which makes it similar to the past tense
* saqqalıma dən düşüb : my beard has turned grey
* bir övladım yoxdu ki : I don't even have a child [yoxdu is the dialectical form of yoxdur]
* yerimdə əyləşsin : who will sit on my throne [əyləşsin is the imperative of əyləşmək]
* texti-tacimə sahib olsun : and become the owner of my kingdom [texti-taci, تخت تاج : text is the throne and tac is the crown]
* mən öləndən sonra : after I die

Vəzir dedi: Qibleyi-aləm, elə dərdlər vardır ki, onun çarəsi ancaq Allahdadı. Bizim əlimizdə nə əlac var. Qırx gün, qırx gecə fəqir-füqəraya pay ver, bəlkə Allah sənə bir övlad kəramət eyləyə.

* vəzir dedi: Qibleyi-aləm : the Vizir said : your majesty
* elə dərdlər vardır : there are troubles
* ki, onun çarəsi ancaq Allahdadı : whose solution only lies in the hands of God [Allahdadı -> Allahdadır]
* bizim əlimizdə nə əlac var : we possibly have a remedy (in our hands)
* qırx gün, qırx gecə fəqir-füqəraya pay ver : share (your riches) between the commoners for forty days and forty nights [fəqir-füqəra, فقیر فقراء fəqir : poor and füqəra : the poors]
* bəlkə Allah : perhaps God
* sənə bir övlad kəramət eyləyə : will grant you a child [eyləyə is the jussive of eyləmək, which is a spoken version of the verb etmək]


Hamı yerbəyerdən vəzirin sözünü bəyəndi. Padşah xəzinəsinin ağzını açdı, qırx gün, qırx gecə fəqir-füqəraya pul, paltar yemək payladı. Qırxıncı gün bir dərviş padşahın barigahina gəldi. Padşah əmr etdi ki, dervişə də pay versinler. Dərvişə pay vermək istədilər, dərviş dedi:

* hamı yerbəyerdən vəzirin sözünü bəyəndi : everyone absolutely liked the Vizir's words
* padşah xəzinəsinin ağzını açdı : he opened the door of the King's treasury
* qırx gün, qırx gecə fəqir-füqəraya pul, paltar yemək payladı : and for forty days and forty nights, he distributed money, clothes and food among the subjects
* qırxıncı gün bir dərviş padşahın barigahina gəldi : on the fortieth day a dervish came to the King's court
* padşah əmr etdi : the King ordered
* ki, dervişə də pay versinler : to give the dervish his share too
* dərvişə pay vermək istədilər, dərviş dedi : they were about to do it, (but) the dervish said


Qibleyi-aləm, mən pay alan dərviş deyiləm, pay verən dərvişəm. Al bu almanı, tən bölüb yarısını özün ye, yarısını da hərəmin yesin. Sənin bir oğlun olacaq, adını Qəmər qoyarsan.

* Qibleyi-aləm, mən pay alan dərviş deyiləm : your majesty, I am not a dervish who asks for presents
* pay verən dərvişəm : I am a dervish who gives presents
* al bu almanı : take this apple
* tən bölüb yarısını özün ye : cut it equally and eat the first half
* yarısını da hərəmin yesin : your spouse shall eat the other half
* sənin bir oğlun olacaq, adını Qəmər qoyarsan : you will have a son (and) you will call him Qəmər [Moon]


Padşah almanı aldı, yönəldi ki, mizin üstünə qoysun, qayıdıb dərvişi görmədi. O, qeyb olmuşdu. Padşah almanı tən böldü, yarısını özü, yarısını da hərəmi yedi.

* padşah almanı aldı : the King took the apple
* yönəldi ki, mizin üstünə qoysun : and turned about to put it on the table [remember that verbal forms ending with -sin, -sın, -sün, -sun are imperatives]
* qayıdıb dərvişi görmədi : when he turned back : when he turned back he didn't see the dervish
* o, qeyb olmuşdu : he had disappeared
* padşah almanı tən böldü , yarısını özü : the king cut the apple in equal halves and ate the first half
* yarısını da hərəmi yedi : his wife ate the other half too


Doqquz ay, doqquz gün, doqquz saat, doqquz dəqiqə, doqquz səniyə keçdi, Allah-taala ona bir övlad kəramət etdi ki, ay parçası kimi. Bu gözəllikdə oğlan dünyaya gəlməmişdi.

* doqquz ay, doqquz gün, doqquz saat, doqquz dəqiqə, doqquz səniyə keçdi : twelve monthes, twelve days, twelve hours, twelve minutes and twelve seconds passed
* Allah-taala ona bir övlad kəramət etdi : God the Exalted granted him a child
* ki, ay parçası kimi : who looked like a piece of the moon [the moon is used as a metaphor for beauty in Persianate traditions]
* bu gözəllikdə oğlan dünyaya gəlməmişdi : no boy as handsome as him had ever been seen


Oğlanın adını dərviş dediyi kimi, Qəmər qoydular. Qəməri dayəyə tapşırdılar. Nağıl dili yüyürək olar. Bir gün, beş gün, Qəmər gəlib səkkiz yaşa çatdı. Onu yaxşı mollaya tapşırıb məktəbə göndərilər. Qəmər elə zehinli uşaq idi ki, mollanın ağzından çıxan sözləri o saat oxuyurdu, yatanda da kitabı başının üstünə qoyub yatırdı. Dünyada kitab qalmadı, hamısını oxudu, elmlərin açarını qoydu cibinə.

* dərviş dediyi kimi : as the dervish had said
* oğlanın adını Qəmər qoydular : they called the boy Qəmər
* Qəməri dayəyə tapşırdılar : (then), they gave Qəmər to his nanny
* nağıl dili yüyürək olar : the language of tales can be fast! [this formula is used to indicate the listeners that the teller is going to jump in time]
* bir gün, beş gün, Qəmər gəlib səkkiz yaşa çatdı : one day, five days (passed) [it refers to an undefined amount of time] and Qəmər was now eight years old.
* onu yaxşı mollaya tapşırıb məktəbə göndərilər : they left him in a good Mollah's care and sent him to school
* Qəmər elə zehinli uşaq idi : Qəmər was such a bright child
* ki, mollanın ağzından çıxan sözləri o saat oxuyurdu : that he learnt what the Mollah was telling instantly
* yatanda da kitabı başının üstünə qoyub yatırdı : when he was sleeping he also put a book on his face
* dünyada kitab qalmadı : there was no book left in the world
* hamısını oxudu : he read them all
* elmlərin açarını qoydu cibinə : and became a master in the arts [put the key of the arts in his pocket]


Bu minvalla Qəmər gəlib on beş yaşa çatdı. Günlərin bir günü padşah öz hərəmini yanına çağırıb dedi:

* bu minvalla Qəmər gəlib on beş yaşa çatdı : that's how Qəmər reached the age of fifteen
* günlərin bir günü : one day
* padşah öz hərəmini yanına çağırıb dedi : the King called his wife and told her


Ey mənin sevimli hərəmim, daha qocalmışıq, bu gün, sabah axirət mənzilinə gedeyəcik. Gəl sağ ikən gözümüzün ağı-qarası olan uşağımızı evləndirək.

* ey mənin sevimli hərəmim : my lovely spouse
* daha qocalmışıq : we are getting old now
* bu gün, sabah axirət mənzilinə gedeyəcik : we will die soon [axirət mənzilinə getmək]
* gəl, sağ ikən : come on, while we are still in good health
* gözümüzün ağı-qarası olan uşağımızı evləndirək : let's marry our beloved [gözümüzün ağı-qarası olan] son


Hərəmi onun tədbirinə afərin söylədi. Bunlar məsləhəti bir yerə qoydular ki, oğlanların çağırıb, öz fikirlərini ona da söyləsinlər. Adam göndərib Qəməri öz yanına gətirdirlər. Qəmər xidmət məqamında dayanıb dedi:

* hərəmi onun tədbirinə afərin söylədi : his wife was very pleased about his decision
* bunlar məsləhəti bir yerə qoydular : they counsulted each other took the decision
* ki, oğlanların çağırıb : to call their son
* öz fikirlərini ona da söyləsinlər : in order to tell him their about their
* adam göndərib Qəməri öz yanına gətirdirlər : they sent someone to bring Qəmər to their side
* Qəmər xidmət məqamında dayanıb dedi : Qəmər stoo at his parent's service and said

Mehriban ata, mənim üçün nə qulluq?

* mehriban ata : my dear father
* mənim üçün nə qulluq : what can I do for you

Padşah onu öz yanında oturdub, alnından öpüb dedi:

* padşah onu öz yanında oturdub : the King sat him next to himself
* alnından öpüb dedi : kissed his forehead and said

Oğul qocalmışıq, bu gün, sabah bu dünyadan köçəcəyik. İstəyirik sağ ikən sənin toyunu öz əlimizlə edək. Nə deyirsən?

* oğul qocalmışıq : my son, we are getting older
* bu gün, sabah bu dünyadan köçəcəyik : we will leave this world soon
* sənin toyunu öz əlimizlə edək : we wanted to organize your wedding ourselves (with our hands)
* sağ ikən : while we are still alive
* nə deyirsən : what's your opinion

Qəmər başını yuxarı qaldırıb dedi:
- Ata, mən evlənməyəcəyəm.
Padşah dedi:
- Axı niyə, səbəbi nədir?
Qəmər genə dedi:
- Ata, məndən evləndi yoxdu.
Padşah çox dedi. Ancaq Qəmər razı olmayıb ona dedi:

* Qəmər başını yuxarı qaldırıb dedi : Qəmər raised his head and said
* ata, mən evlənməyəcəyəm : father, I won't get married
* axı niyə, səbəbi nədir? : well, why ? what's the reason ?
* Qəmər genə dedi : Qəmər said once again
* ata, məndən evləndi yoxdu : father, it's not possible for me te get married
* padşah çox dedi : the King talked a lot / insisted
* ancaq Qəmər razı olmayıb ona dedi : but Qəmər didn't agree and told him


Ata, mən çox kitablar oxumuşam. Arvadlar çox vəfasız olurlar, mən arvad xeylağından uzağam. Məndən bir də elə təklifi eləmə. Mən öluncə arvad almayacağam.

* ata, mən çox kitablar oxumuşam : father, I've read a lot of books
* arvadlar çox vəfasız olurlar : women are very unfaithful
* mən arvad xeylağından uzağam : [xeylaq is a spoken variant of xeyli]
* məndən bir də elə təklifi eləmə : don't ask me to do such a thing [eləmə negative imperative of eləmək -> etmək]
* mən öluncə arvad almayacağam : I won't take a wife until I die [öluncə]


Atası nə öyüd-nəsihət verdisə, Qəmər razı olmadı. Axırda onu azad eləyib dedi:
- Oğul, get, fikirləş. Üç gün sonra mənə fikrini deyərsən. Arvardlar hamısı vəfasız deyil.

* atası nə öyüd-nəsihət verdisə : however his father reprimanded him [öyüd-nəsihət vermək]
* Qəmər razı olmadı : Qəmər didn't change his mind
* axırda onu azad eləyib dedi : finally, he let him go and said
* oğul, get, fikirləş : my son, go and think over it
* üç gün sonra mənə fikrini deyərsən : you shall tell me your opinion in three days
* arvardlar hamısı vəfasız deyil : women aren't all unfaithful

[Limagne]

Qəmər atasının qulluğundan mürəxxəs oldu, düz mənzilinə gəlib, genə də zəli kimi kitaba yapışdı. Bəli, bir neçə gün belə keçdi. Qəmər bu müddətdə bir arvadın öz sevgilisini yuxuya verib öldürdüyünü və başqaları ilə kef etdiyini oxumuşdu. Əhvalı çox pis idi. Arvadlara nifrəti daha çox artmışdı. Qanının belə qara vaxtında atası onu çağırdı. Qəmər atasının yanına getdi.

* Qəmər atasının qulluğundan mürəxxəs oldu : Qəmər was [then] allowed to take leave
* düz mənzilinə gəlib : he came directly to his house
* genə də zəli kimi kitaba yapışdı : he was stuck to his books again, like a leech
* bəli, bir neçə gün belə keçdi : he did so for a days indeed
* Qəmər bu müddətdə .... oxumuşdu : meanwhile Qəmər read the story of...
* bir arvadın öz sevgilisini yuxuya verib öldürdüyünü : a wife who put his husband to sleep and killed him [öldürdüyünü is the object of oxumuşdu]
* və başqaları ilə kef etdiyini : and went to have good times with others [etdiyini is also an object of oxumuşdu, the construction is the same]
* Əhvalı çox pis idi : he was in a very bad state
* Arvadlara nifrəti daha çox artmışdı : his hatred for [this preposition rendered by the dative here] women had even increased
* Qanının belə qara vaxtında : while he was so distressed (qara qan being an expression evoking a state of distress and bitterness)
* atası onu çağırdı : his father summoned him
* Qəmər atasının yanına getdi : Qəmər went to see his father

Atası dedi:
- Oğul, gərək evlənəsən. Bu dəfə axırıncı sözümdü, güclə də olsa, səni evləndirəcəyəm. Tez get hazırlaş, sabah vəzirin qızını sənə alacağam.

* gərək evlənəsən : you have to get maried [evlənəsən is the optative/arzu şəkli of evlənmək, it conveys a strong desire and is often used with gərək]
* Bu dəfə axırıncı sözümdü : this time I took a firm decision [sözümdü = sözümdür]
* güclə də olsa, səni evləndirəcəyəm : I will marry you, even by force
* Tez get hazırlaş : hurry up, go and prepare yourself
* sabah vəzirin qızını sənə alacağam : I will give you the Vizir's daughter tomorrow


Qəmər gülüb dedi:
- Ata sözüm sözdü... Əlhəzər arvad tayfasından. Mənim boynumu vurdur, amma evlən demə!

* Qəmər gülüb dedi : Qəmər smiled and said
* Ata sözüm sözdü : father, I too took a firm decision
* Əlhəzər arvad tayfasından : I'd rather keep away from those women
* Mənim boynumu vurdur : behead me
* amma evlən demə : but don't tell me to marry


Padşah dedi:
- Evlənəcəksən! Sabah toyundu.
Qəmər təbdən çıxdı və atasına dedi:
- Sən bu ağılnan padşahlığı nə cür edirsən?!


* evlənəcəksən : you will get married!
* Sabah toyundu : tomorrow's your wedding
* Qəmər təbdən çıxdı və atasına dedi : Qəmər got mad at his father and told him
* Sən bu ağılnan : with such a reasoning [in colloquial Azerbaijani, the postposition -nan/nən means "with", this is a very important feature of the spoken language and I have never seen it mentioned in manuals]
* padşahlığı nə cür edirsən : where will you lead the kingdom [literally : how do you make the kingdom]


Padşah bu sözü eşidəndə bərk qəzəbləndi. Dabanından tüstü çıxdı. Gözləri qıpqırmızı qızardı. Əmr etdi:
- Cəllad!
Cəllad hazır olub dedi:
- Şah sağ olsun, buyruq qibleyi-aləmindi! Kimi deyirsən bu saat boynunun elə vurum ki, ruhu da inciməsin.


* Padşah bu sözü eşidəndə bərk qəzəbləndi : when the king heard those words, he got really [bərk] furious
* Dabanından tüstü çıxdı : [you could see] smoke coming out of his heels [this is obviously an idiom, no need to explain it further]
* Gözləri qıpqırmızı qızardı : his eyes flushed with anger
* Əmr etdi : he ordered
* Cəllad : executioner
* Cəllad hazır olub dedi : the executioner was ready and said
* Şah sağ olsun : long live the king
* buyruq qibleyi-aləmindi : this is the king's order
* Kimi deyirsən : as you said
* bu saat boynunun elə vurum ki... : I will cut his head off immediatly so that...
* ruhu da inciməsin : his soul won't be affected


Padşah dedi:
- Gözümün ağı-qarası olan bir oğlumun boynunu vur!


* behead my one and only son [see above at the beginning of the tale for gözümün ağı-qarası]

If you want to know what will happen to Qəmər next, stay tuned