Declension of feminine nouns

[Łukasz]

Szukam odmiennego rzeczownika żeńskiego twardotematowego, któryby się kończył na «-ha» w mianowniku. Znalazłem do tej pory jeden przymiotnik tak się kończący (tj. «błaha»), lecz chcę znaleźć i rzeczownik.

Szukam też odmiennego rzeczownika żeńskiego miękkotematowego, któryby się kończył na «-fia» w mianowniku i na «-fi» (lecz nie na «-fii») w celowniku i w miejscowniku.

Jeśliby ktoś znalazł takie słowa lub znał, że takich słów nie ma, proszę mię powiadomić. Dzięki!

* * * * * * * * * *

I'm looking for a declinable hard-stemmed feminine noun which ends in «-ha» in the nominative. I've so far found one adjective which ends so (i.e. «błaha»), but I want to find a noun as well.

I'm also looking for a declinable soft-stemmed feminine noun which ends in «-fia» in the nominative and «-fi» (but not «-fii») in the dative and locative.

If anyone finds such words or if anyone knows that such words don't exist, please let me know. Thanks!

[pittmirg]

1. Np. wataha, yamaha, Sapieha (nazwisko).

2. Biorąc pod uwagę rzadkość <f> w rodzimych polskich wyrazach, oraz zapis <ii> końcówki celownika i miejscownika w zapożyczeniach, obstawiałbym, że nie istnieje.

[arti]

ad.1 Pozostało chyba jeszcze tylko jedno takie słowo w języku polskim - braha: wywar pozostały po pędzeniu wódki
I jeszcze znalazłem w słowniku słowo duha: jakiś drewniany przedmiot z uprzęży konnej

[voron]

Chyba nie istnieje słowników komputerowych, któreby pozwalali poszukiwanie z szablonem?

[arti]

Czy nie istnieją słowniki komputerowe, które by pozwalały na poszukiwanie z szablonem?

Tu jest fajny program do takich poszukiwań

[voron]

Czy nie istnieją słowniki komputerowe, które by pozwalały na poszukiwanie z szablonem?

Wszystko czerwone

[arti]

No dobrze, voron, dla Ciebie dodałem trochę czarnego

[BezierCurve]

I jeszcze znalazłem w słowniku słowo duha: jakiś drewniany przedmiot z uprzęży konnej

Tak, duha miała łukowaty kształt i niedawno natknąłem się na podobny słowacki wyraz (więc możliwe że funkcjonuje również w czeskim), który oznacza tęczę

Już któryś raz z kolei czeski lub słowacki wyraz znajduje odbicie w jakimś staropolskim odpowiedniku. Czasem mam wrażenie, że Polski jest bardzo dynamiczny jeżeli chodzi o słownictwo, wiele słów staje się "przestarzałych" w przeciągu zaledwie pokolenia lub dwóch. Wydaje mi się, że ta tendencja jest słabsza u naszych południowych Sąsiadów.

[pittmirg]

Wg słownika Derksena prasłowiańskie *dǫga „łuk” jest źródłem rosyjskiego дуга, czeskiego duha, słowackiego dúha, serbskochorwackiego duga, bułgarskiego дъга, staropolskiego i polskiego dialektalnego dęga i innych. W czeskim, słowackim, serbskochorwackim, bułgarskim (m.in.) wyraz ten nabrał znaczenia „tęcza”, podczas gdy polski wykorzystał w tym znaczeniu kontynuant prasłowiańskiego *tǫča, które dało również rosyjskie туча, co znaczy coś w stylu „chmura” czy „obłok” o ile mię pamięć nie myli. Jeżeli *dǫga dało w staropolskim dęgę, to duha musi być jakimś czechizmem albo słowacyzmem, co nie?

Również mój słowiański conlang – rański – wykorzystuje słowo wywodzące się z *dǫga w znaczeniu „tęcza”.

[Łukasz]

Duże dzięki!!!

Wezmę pod uwagę słowo «braha», bo coś mi ciągnie do spirytusu, haha!

Następne pytanie: Czy forma «o tej braże» byłaby poprawna? Bym się chyba zapłakał, gdyby ktoś mi powiedział, że «h» się wymieni na «sz»; byłoby to dla mnie przykre z punktu historycznego. Niemniej jednak pytam, aby się upewnić, że «h» wymieniamy na «ż» w tych przypadkach.

Systematycznie rzeczowniki żeńskie w celowniku i w miejscowniku mają «₂e» (twardotematowe) lub «i/y» (miękkotematowe/miękkotematowe-ztwardniałe), wywodzące się z prasłowiańskich «oi» i «ei». To pierwsze zapoczątkowało drugie zmiękczenie słowiańskie wyłącznie przy tej końcówce, co więc zapoczątkowało odmienność spółgłosek tematowych w wymianie przez przypadki. Natomiast głoska «h» w polskim nie jest najbardziej rodzima, więc tworzę tu raczej wywodzenie pseudohistoryczne.

A co do «f» to szkoda...

[pittmirg]

Wezmę pod uwagę słowo «braha», bo coś mi ciągnie do spirytusu, haha!

Następne pytanie: Czy forma «o tej braże» byłaby poprawna?

Znam takich, co by powiedzieli "Nie dość że pijak, to jeszcze pr*skryptywista" lol

Jako że polskie <h> w zapożyczeniach z innych słowiańskich (np. czeskiego, ukraińskiego) wywodzi się z prasłowiańskiego *g, normalnie w polskim zachowanego, teoretycznie forma celownika i miejscownika l.poj. powinna brzmieć *watadze, *Sapiedze itp. (tak jak nodze), ale mamy zaświadczone zamiast tego formy z /z`/, wataże, Sapieże itd. Myślę, że powstało to przez czystą analogię do form typu musze, jako że /h\/ odczuwano jako dźwięczną wersję /x/.

Obecnie w języku codziennym formy z /z`/ w cel. i msc. wydają się zanikać, dla mnie dużo naturalniej brzmi „watasze” aniżeli „wataże”. Form tych również raczej nie używa się w przypadku zapożyczeń niesłowiańskich, jak yamaha. Potwierdza to Google:

Watasze 3,680
Wataże 227
Yamasze 5,220
Yamaże 18

Nawet RJP wydaje się odchodzić od form z „ż”, traktując je jako przestarzałe/staromodne.

http://poradnia.pwn.pl/lista.php?szukaj=yamaha&kat=18
http://poradnia.pwn.pl/lista.php?szukaj=wataha&kat=18

Myślę więc, że forma „braże” miałaby sens głównie przy celowej archaizacji (w ogóle jest to słowiańskie słowo?), no chyba że gorzelnicy faktycznie tak mówią. Ja się nigdy w życiu z takim słowem nie miałem okazji zetknąć.