Vraagje voor Friessprekenden

[Muisje]

Hallo allemaal!
Ik ben bezig met een werkstuk over de fonologie (klanken) van het Fries. Als uitgangspunt (omdat we werkelijk geen flauw idee hadden hoe we moesten beginnen) hebben we de beschrijving van Wikipedia gebruikt, maar die was niet overal consistent. In overleg met onze informant (= een Fries dus) hebben we nu wel een beetje een idee, maar ik zou graag willen weten wat andere Friezen ervan vinden. Bij deze dus een paar vraagjes:

- Is er voor je gevoel een verschil in de klinker (/tweeklank) tussen de woorden 'dea' en 'mear'?
- Zelfde vraag voor 'bleaun' en 'freon' (rijmen ze?)
- In de woorden 'bêd' en 'sâlt', zit daar voor je gevoel een tweeklank in of is het één (lange) klinker?

Ik kan niet precies zeggen waar het om gaat want dan beïnvloed ik jullie misschien maar je zou ons heel erg helpen als je deze vragen even wilt beantwoorden. Oh, en zet er ook even bij welk dialect je spreekt, of waar je ongeveer opgegroeid bent als je dat niet weet. Bedankt

[Dminor]

Klinkt als een leuk werkstuk Is het voor een profielwerkstuk ofzo?

Om je nog wat meer op weg te helpen, het standaardwerk over Fries (waaronder fonologie) is Grammatica Fries van Jan Popkema. Maar het is natuurlijk altijd aardig om de theorie aan de praktijk te toetsen. Ik kan misschien wel wat mensen voor je ronselen.

[Muisje]

Nee, universiteit.. ik ben tweedejaars taalwetenschap Het is juist de bedoeling dat we zo veel mogelijk zelf uitzoeken, we mogen wel dingen uit boeken halen maar die moeten we toetsen met onze informant (en eventueel andere sprekers). We konden alleen niet zo veel handige boeken vinden, dus bedankt voor je tip Hij was niet in de bibliotheek (anders hadden we hem wel gevonden) maar ik heb net even bij de universiteit gekeken en daar blijkt hij uitgeleend te zijn. Tjah.

[Stawrberry]

Dit klinkt erg interessant. Ik zou het eindresultaat graag willen lezen.

Muisje - mag ik vragen aan welke universiteit je taalwetenschap studeert? En hoe de studie je bevalt? Ik overweeg namelijk om taalwetenschap te studeren, maar ik weet het nog niet helemaal zeker.

[linguaholic]

Heey Anne jij ook hier? Ten minste, ik ga ervan uit dat het over het Van Klank Tot Woord-project gaat?
Sorry, niet erg behulpzaam, weet ik...

[yverish]

- Is er voor je gevoel een verschil in de klinker (/tweeklank) tussen de woorden 'dea' en 'mear'?

Nee, als ik ze hardop uitspreek en ook door anderen gesproken hoor worden is er geen duidelijk verschil

- Zelfde vraag voor 'bleaun' en 'freon' (rijmen ze?)

Nee, ook hier hoor ik weer geen duidelijk verschil en ja ze rijmen.

- In de woorden 'bêd' en 'sâlt', zit daar voor je gevoel een tweeklank in of is het één (lange) klinker?

De ê in bêd en de â zoals in sâlt of âld zijn beide 1 lange klank. Wel zit in beide klanken een moeilijk te omschrijven crescendo-decrescendo in volume, dus eerst toenemend en dan weer afnemend, waardoor ze misschien voor een niet-Fries een tweeklank lijken.

NB: Dit alles is slechts mijn mening en ervaring, er zijn binnen het Fries natuurlijk ook weer de verschillende dialecten hoewel de door jou genoemde woorden/klanken daarbinnen niet heel verschillende worden uitgesproken.

[Muisje]

Heey Anne jij ook hier? Ten minste, ik ga ervan uit dat het over het Van Klank Tot Woord-project gaat?
Sorry, niet erg behulpzaam, weet ik...

Wie ben jij dan? ..Henriette?

Dit klinkt erg interessant. Ik zou het eindresultaat graag willen lezen.

Muisje - mag ik vragen aan welke universiteit je taalwetenschap studeert? En hoe de studie je bevalt? Ik overweeg namelijk om taalwetenschap te studeren, maar ik weet het nog niet helemaal zeker.

Nijmegen Ik vind het heel leuk ja, het is wel heel erg breed, je krijgt van alles een beetje zonder er erg diep op in te gaan, maar opzich had ik dat ook wel verwacht. Voor verdieping heb je de tweede helft van de bachelor en natuurlijk de master De vakken zijn alleen niet altijd even goed verdeeld, we krijgen volgend semester een vak (over taalstoornissen) dat volgens ons beter in het eerste jaar had gepast. Ik kan Nijmegen niet echt vergelijken met andere universiteiten... Het is een kleine studie, dus iedereen kent elkaar wel een beetje (inclusief de docenten), maar dat hoorde ik in Utrecht ook. Het heeft voordelen, het is bijvoorbeeld meestal heel makkelijk om uitstel te krijgen voor opdrachten (soms iets te makkelijk.. ) en de (meeste) docenten zijn heel aanspreekbaar. Ik vind dit fijner dan een grote studie zoals bijvoorbeeld psychologie, maar dat zal voor iedereen anders zijn denk ik.
Zit je nu in de zesde? Wat vind je leuk aan taalwetenschap?

@yverish - dankjewel of tankewol moet ik zeggen, eigenlijk. Nog een vraagje als je het niet erg vindt: hebben de andere woorden ook een lange klinker of is het daar wel een tweeklank? En 'boat'?

[linguaholic]

Wie ben jij dan? ..Henriette?

Ja. Kleine wereld.

[Muisje]

Wie ben jij dan? ..Henriette?

Ja. Kleine wereld.

Haha, zeg dat wel.. grappig

[Stawrberry]

Nijmegen Ik vind het heel leuk ja, het is wel heel erg breed, je krijgt van alles een beetje zonder er erg diep op in te gaan, maar opzich had ik dat ook wel verwacht. Voor verdieping heb je de tweede helft van de bachelor en natuurlijk de master De vakken zijn alleen niet altijd even goed verdeeld, we krijgen volgend semester een vak (over taalstoornissen) dat volgens ons beter in het eerste jaar had gepast. Ik kan Nijmegen niet echt vergelijken met andere universiteiten... Het is een kleine studie, dus iedereen kent elkaar wel een beetje (inclusief de docenten), maar dat hoorde ik in Utrecht ook. Het heeft voordelen, het is bijvoorbeeld meestal heel makkelijk om uitstel te krijgen voor opdrachten (soms iets te makkelijk.. ) en de (meeste) docenten zijn heel aanspreekbaar. Ik vind dit fijner dan een grote studie zoals bijvoorbeeld psychologie, maar dat zal voor iedereen anders zijn denk ik.
Zit je nu in de zesde? Wat vind je leuk aan taalwetenschap?

Ja, ik zit nu in 6 VWO en over een paar maanden moet ik een definitieve keuze maken.
Voornamelijk fonologie en kindertaalverwerving, maar de andere disciplines vind ik ook zeer interessant.

[henkw]

Beste Muisje,
Ik zou zeker ook het volgende boek gebruiken:
A. Cohen e.a. (1972), "Fonologie van het Nederlands en het Fries. Inleiding tot de moderne klankleer". 's-Gravenhage: Martinus Nijhoff.
Wat betreft je vragen: het verschil tussen de klanken in 'dea' en 'mear' heeft een allofoon karakter. Het is niet fonemisch.
"Bleaun" en "freon" rijmen lang niet overal in Friesland. In mijn dialect (Dongeradeels) doen ze dat wel, maar in het zuiden van de provincie klinkt "bleaun" bijna als "blaun".
Ik ken de woorden "bêd" en "sâlt" zowel met een lange klinker als met een tweeklank (uitlopend in een sjwa). De uitspraak met een tweeklank is voor mij het gewoonst. Misschien is jullie opgevallen dat steeds meer lange klinkers tweeklanken worden? Die in "bêd" en "sâlt" zijn dat al zo lang dat ze tot de standaarduitspraak zijn gaan horen, maar er zijn ook nieuwere en nog niet algemeen aanvaarde diftongeringen van de lange /i:/, /u:/ en /y:/, zoals in "tiid", "hûs" en "drúf".
Mocht je behoefte hebben aan verdere literatuurverwijzingen of informatie, mail dan gerust. Je vindt mijn contactgegevens op de site www.skriuwsels.net.
Vriendelijke groet van Henk (oud-ATW'er in Utrecht, nu docent taalkunde in Leeuwarden)

[Muisje]

Bedankt Het is handig om te weten dat er op dit punt uitspraakverschillen zijn tussen de dialecten, de verwarring ontstond bij ons vooral doordat de uitspraak van onze informant anders was dan wat het volgens de informatie die we gevonden hadden zou moeten zijn. We zullen het gewoon bij zijn uitspraak houden dan (dat was oorspronkelijk ook de bedoeling.. )
(leuke website, trouwens )

[Aleco]

I also have a vraagje, but it's small, so I didn't want to open a new thread.

What does "hokke" mean?

[Reinder]

What does "hokke" mean?

In what sentence was the word placed? Was it a noun? Usually it would mean "which' for plural words. I guess in English that'd be "what", anyways, it's like "vilka" in Swedish, so "hokke minsken" is "vilka människor". As a noun it could have several meanings, but I guess it's "vilka" you're looking for.

[Aleco]

It fits the sentence indeed, I just had a hard time accepting it It just so happens that it is the same in Norwegian (although singular, neuter in the written language; hokke menneske? = vilken människa?) I keep seeing these ties to Scandinavian languages and it's really interesting!

[Reinder]

It fits the sentence indeed, I just had a hard time accepting it It just so happens that it is the same in Norwegian (although singular, neuter in the written language; hokke menneske? = vilken människa?) I keep seeing these ties to Scandinavian languages and it's really interesting!

It's really interesting indeed. For singular we use "hokker" or sometimes "hok" or "hokfoar". What is the plural form for "hokke" in Norwegian then?
I also like the word "gammel", in Frisian it also means old, but in a more exaggerated way, like you call things "gammel" when it's kind of a wreck.

[Aleco]

In written Norwegian (from hvatki ("whatnot") -> hvátki -> hákki ein -> håkkin -> håkken/hokken):

s.m: hokken
s.f: hokka
s.n: hokke
pl: hokken

hokk (which is basically "hok" in a Dutch-Frisian-Danish spelling) and its counterparts are used for "who" (but then again, a lot of people have merged who and which).

Isn't it gammel in Dutch, too? I also noticed fiinde, which is fiende in Norwegian, but often pronounced /fiːndə/.

[Weerwolf]

Isn't it gammel in Dutch, too? I also noticed fiinde, which is fiende in Norwegian, but often pronounced /fiːndə/.

There's a cognate for 'gammel' in German too: 'gammelig' (used for foods meaning rotten, also used to describe one's appearance 'unkempt', 'scruffy' and 'gammeln' (to rot, to go bad).

[Aurinĭa]

Isn't it gammel in Dutch, too? I also noticed fiinde, which is fiende in Norwegian, but often pronounced /fiːndə/.

a) Yes, it is. b) What does that mean?

[Aleco]

Enemy